Anh chị em thân mến,
Khi loan báo cuộc thương khó, tử nạn, và phục sinh của Người để hoàn thành Thánh ý Cha, Đức Giêsu đã mặc khải cho các môn đệ ý nghĩa sâu thẳm nhất về sứ mạng của Người và mời gọi họ chia sẻ sứ mạng này, hầu cứu chuộc thế giới.
Trên cuộc hành trình Mùa Chay hướng về Phục Sinh, chúng ta cùng nhớ đến Đấng đã “hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, và chết trên cây thập tự” (Pl 2, 8). Trong suốt mùa sám hối này, chúng ta hãy canh tân đức tin của ta, múc lấy “nước hằng sống” của lòng cậy trông, và mở rộng tâm hồn đón nhận tình yêu Chúa, Đấng đã làm cho chúng ta trở nên anh chị em trong Đức Kitô. Vào đêm Canh thức Vượt qua, chúng ta sẽ tuyên khấn lại lời hứa của Bí tích Rửa tội để được tái sinh, trở nên những con người mới nhờ tác động của Chúa Thánh Thần. Hành trình Mùa Chay này, cũng như toàn bộ cuộc lữ hành của đời Kitô hữu, giờ đây được rạng chiếu nhờ ánh sáng phục sinh, nên nguồn cảm hứng cho những suy tư, thái độ và quyết định của các môn đệ Đức Kitô.
Ăn chay, cầu nguyện và bố thí, như lời rao giảng của Đức Giêsu (x. Mt 6, 1-18), là điều kiện giúp chúng ta hoán cải và thể hiện lòng sám hối. Nẻo đường khó nghèo và bỏ mình (ăn chay), quan tâm và yêu thương chăm sóc người nghèo (bố thí), và như trẻ thơ chuyện trò với Chúa Cha (cầu nguyện), tất cả khiến chúng ta có thể sống đức tin chân thành, đức cậy sống động và đức ái hữu hiệu.
1. Đức tin mời gọi chúng ta chấp nhận và trở nên chứng tá cho sự thật trước Thiên Chúa và trước toàn thể anh chị em mình.
Trong Mùa Chay này, chấp nhận và sống theo sự thật được mạc khải nơi Đức Ki-tô; tiên vàn mở rộng tâm hồn trước Lời Chúa mà Giáo hội đã loan truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác. Chân lý này chẳng phải một khái niệm trừu tượng dành riêng cho vài người thông thái được tuyển chọn, nhưng là một sứ điệp mà tất cả chúng ta có thể lãnh nhận và hiểu biết nhờ vào ơn khôn ngoan của tâm hồn biết rộng mở trước sự vĩ đại kỳ công của Thiên Chúa, Đấng đã yêu thương chúng ta ngay cả trước khi chúng ta nhận thức về điều này. Chân lý này là chính Đức Ki-tô. Bằng cách mặc lấy thân phận con người chúng ta, ngay cả trong những giới hạn của nó, Người đã làm cho chính mình trở nên chính lộ đưa tới sự sống viên mãn. Đây là con đường tuy mang tính đòi hỏi, nhưng mở ra cho tất cả mọi người.
Được cảm nghiệm như một hình thức tự hủy, việc ăn chay sẽ giúp cho những ai thực hành với tâm hồn đơn sơ tái khám phá ân huệ của Thiên Chúa, cũng như nhận ra sự thành toàn bản thân hệ tại nơi Thiên Chúa, vì chưng con người được dựng nên theo hình ảnh và giống với Người. Với cảm nghiệm khó nghèo, người ăn chay biến mình nên nghèo với người nghèo và tích lũy kho báu của tình yêu vừa được đón nhận, vừa được sẻ chia. Hiểu biết và thực hành như vậy, ăn chay giúp chúng ta yêu mến Thiên Chúa và tha nhân, vì như Thánh Tô-ma A-qui-nô dạy, bác ái là một chuyển động hướng ngoại, tập chú vào tha nhân và xem họ đồng dạng với chính mình (x. Thông điệp Fratelli Tutti, 93).
Mùa Chay là thời gian để tin tưởng, nghĩa là tiếp đón Thiên Chúa vào cuộc đời chúng ta và ưng nhận Người “ở lại” với chúng ta (x. Ga 14, 23). Ăn chay giải thoát chúng ta khỏi tất cả những gì xâm chiếm đời sống ta, như khỏi chủ nghĩa tiêu thụ và thừa mứa thông tin (thông tin thật giả lẫn lộn), ngõ hầu mở lòng ra với Đấng đến với chúng ta, Người nghèo khó trong mọi sự,
nhưng “đầy tràn ân sủng và sự thật” (Ga 1, 14): Người là Con Thiên Chúa, Đấng Cứu Độ chúng ta.
2. Đức cậy như “nước hằng sống” cho phép chúng ta tiếp tục hành trình
Người phụ nữ Sa-ma-ri-a mà Đức Giê-su xin nước uống bên giếng đã không hiểu khi Người nói mình có thể cho bà “nước hằng sống” (Ga 4,10). Theo lẽ tự nhiên, bà nghĩ rằng Người đề cập đến nước vật chất, nhưng Đức Giê-su muốn nói về Chúa Thánh Thần, Đấng mà Người sẽ ban dồi dào qua mầu nhiệm Vượt qua, Đấng tuôn đổ trên chúng ta lòng cậy trông, chẳng hề gây ra nỗi thất vọng ê chề. Khi loan báo về cuộc thương khó và tử nạn của Người, Đức Giê-su đề cập tới niềm hy vọng này: “ngày thứ ba, Người sẽ trỗi dậy” (Mt 20,19). Đức Giê-su nói về một tương lai rộng mở, nhờ vào lòng thương xót của Thiên Chúa Cha. Hy vọng với Người và vì Người nghĩa là tin tưởng lịch sử không chấm dứt cùng những sai lạc, lầm lỗi của ta, với những bạo lực và bất công của chúng ta, hay với tội ác đã đóng đinh Đấng là Tình yêu. Niềm cậy trông này cũng có nghĩa là đón nhận ơn tha thứ của Thiên Chúa Cha từ trái tim rộng mở của Người.
Trong hoàn cảnh lo âu hiện nay, khi mọi điều có vẻ mong manh và bấp bênh, thì việc nói về niềm hy vọng dường như là một thách đố. Tuy nhiên Mùa Chay chắc chắn là mùa hy vọng, khi chúng ta quay về với Thiên Chúa, Đấng vẫn tiếp tục nhẫn nại chăm sóc thụ tạo của Người, đang lúc chúng ta lại thường ngược đãi (x. Thông điệp Laudato si’, 32-33; 43-44). Thánh Phao-lô thúc giục chúng ta đặt lòng cậy trông nơi việc hòa giải: “Hãy giao hòa với Thiên Chúa” (2Cr 5,20). Bằng cách đón nhận ơn tha thứ trong bí tích vốn là trọng tâm của quá trình hoán cải mình, đến lượt bản thân, chúng ta có thể lan truyền ơn thứ tha cho người khác. Một khi nhận được ơn tha thứ, chúng ta có thể trao tặng nó qua việc sẵn sàng bước vào cuộc trò chuyện ân cần với người khác và an ủi những ai đang trải qua nỗi buồn đau. Ơn tha thứ của Thiên Chúa cũng được trao ban qua lời nói và hành động của chúng ta, và ân huệ này có thể giúp chúng ta cảm nghiệm ngày Phục sinh của tình mến đệ huynh.
Trong Mùa Chay, ước mong chúng ta chú ý hơn, hầu “nói những lời tích cực để vỗ về, trợ lực, an ủi và khích lệ, chứ không nói những lời miệt thị, bi quan, khích bác hoặc chê bai” (Thông điệp Fratelli Tutti, 223). Đôi khi để chia san niềm hy vọng, chỉ cần là một người tử tế, “sẵn sàng bỏ qua mối bận tâm và cần làm ngay việc lưu tâm đến tha nhân, hầu trao tặng một nụ cười, nói một lời động viên, lắng nghe giữa một nơi đầy vẻ dửng dưng (nt., 224).
Qua việc tĩnh tâm và thinh lặng cầu nguyện, chúng ta được thêm lòng cậy trông như nguồn cảm hứng và ánh sáng nội tâm, soi chiếu những thử thách và chọn lựa trong sứ vụ của mình. Vì thế, tĩnh tâm cốt yếu là cầu nguyện (x. Mt 6, 6) và gặp gỡ Thiên Chúa Cha đầy lòng nhân ái dịu dàng trong nơi kín ẩn.
Sống Mùa Chay trong niềm cậy trông nghĩa là ý thức rằng, trong Đức Giê-su Ki-tô, chúng ta là những chứng nhân của thời đại mới, nơi mà Thiên Chúa “đổi mới mọi sự” (x. Kh 21,5). Hơn nữa, nó mang ý nghĩa đón nhận sự hy vọng của Đức Ki-tô, Đấng đã trao ban chính sự sống mình trên thập giá và được Thiên Chúa cho trỗi dậy vào ngày thứ ba, đồng thời “luôn luôn
sẵn sàng trả lời cho bất cứ ai chất vấn về niềm hy vọng của anh em” (1Pr 3, 15).
3. Bước theo chân Đức Ki-tô, trong việc quan tâm và động lòng trắc ẩn mọi người, tình yêu là biểu hiện cao nhất của đức tin và niềm hy vọng của chúng ta.
Tình yêu vui mừng khi thấy người khác lớn lên. Do đó, nó đau khổ khi người khác đau khổ, cô đơn, bệnh tật, cơ nhỡ, bị khinh khi hoặc thiếu thốn. Tình yêu là bước nhảy vọt của con tim, đưa chúng ta ra khỏi chính mình và tạo nên mối liên kết chia sẻ và hiệp thông.
“Lòng mến mang tính xã hội, giúp chúng ta có khả năng tiến tới nền văn minh tình thương, mà hết thảy chúng ta đều cảm nhận mình được kêu mời chia san. Nhờ sức năng động phổ quát, đức ái có khả năng kiến tạo một thế giới mới. Bác ái không đơn thuần là tình cảm, nhưng là phương thế tốt nhất để khám phá những nẻo đường phát triển hữu hiệu đối với hết mọi người” (Thông điệp Fratelli Tutti, 183).
Tình yêu là tặng phẩm mang lại ý nghĩa cho cuộc đời chúng ta. Nó làm cho chúng ta nhìn những ai thiếu thốn như các thành viên trong gia đình mình, như bạn hữu, và anh chị em. Nếu được trao ban bằng tình yêu, dù chỉ số lượng ít ỏi cũng sẽ chẳng bao giờ cạn kiệt, nhưng lại trở nên nguồn sống và niềm hạnh phúc. Tương tự như bình dầu và hũ bột của bà góa thành Xa- rép-ta, người đã tặng chiếc bánh cho tiên tri Ê-li-a (x.1V 17, 7- 16); đó cũng là trường hợp những chiếc bánh được Đức Giê-su chúc lành, bẻ ra, rồi trao cho các môn đệ để phân phát cho đám đông dân chúng ăn (x. Mc 6, 30-44). Điều này sẽ xảy ra như vậy, qua những cử chỉ chia sẻ của chúng ta, bất luận ít hay nhiều, khi nó được trao tặng với cả niềm vui và sự đơn thành.
Sống Mùa Chay với đức ái nghĩa là quan tâm tới người đau khổ hay những ai cảm thấy bị bỏ rơi và sợ hãi do đại dịch Covid-19. Trong bối cảnh tương lai vô cùng bất ổn, hãy ghi nhớ lời Chúa nói với tôi tớ Người: “Đừng sợ, vì Ta đã chuộc ngươi về” (Is 43,1), để với tình bác ái, chúng ta biết chia san những lời nói làm vững dạ an lòng và giúp người khác nhận ra rằng Thiên Chúa yêu thương họ con cái Người.
“Duy chỉ ánh nhìn được đức ái biến đổi mới có thể giúp chúng ta nhận ra phẩm giá của tha nhân, và từ đó người nghèo được nhìn nhận, phẩm giá, bản sắc và văn hóa của họ được tôn trọng, rồi họ được thực sự hòa nhập vào xã hội” (Thông điệp Fratelli Tutti, 187).
Anh chị em thân mến! Mỗi giây phút của cuộc đời đều là thời gian để chúng ta tin tưởng, hy vọng và yêu thương. Lời kêu gọi sống Mùa Chay như hành trình hoán cải, cầu nguyện và chia sẻ của cải, giúp cho đức tin đến từ Đức Ki-tô hằng sống, đức cậy được cảm hứng do hơi thở của Chúa Thánh Thần và đức ái tuôn chảy từ trái tim nhân hậu của Chúa Cha, được sống động trở lại nơi cộng đồng và cá nhân mỗi người chúng ta.
Nguyện xin Đức Ma-ri-a, Mẹ Chúa Cứu Thế và cũng là Mẹ các tín hữu, đứng dưới chân thập giá và ở trong lòng Giáo Hội, nâng đỡ chúng ta bằng sự hiện diện đầy yêu thương của Mẹ. Nguyện xin phúc lành của Chúa Phục Sinh đồng hành với chúng ta trong hành trình hướng về ánh sáng Phục Sinh.
Chuyển ngữ: Lm. Xuân Hy Vọng